O recyclingu słyszała zapewne większość z nas. Od wielu lat temat ten cieszy się rosnącą popularnością. Można powiedzieć, że stał się wręcz modny. Czy to źle? Absolutnie nie! To bardzo dobrze, że świadomość ekologiczna rośnie. Oczywiście zawsze mogą znaleźć się też mniej uczciwe firmy, które na modnym zjawisku chcą jedynie zarobić. I o ile niesie to za sobą pewne ryzyko, np. w postaci greenwashingu, to korzyści płynące z odpowiedzialnego podejścia do ekologii są jednak ogromne. Zarówno dla ludzi, jak i dla całej planety. Dziś skoncentrujemy się na pozytywnych stronach eko „biznesu”.
Ograniczanie ilości odpadów ma zbawienny wpływ na środowisko naturalne, a redukcja wytwarzania przedmiotów staje się powoli kluczowym zagadnieniem ekologicznym. W dobie ogromnej nadprodukcji wszystkiego ponowne wykorzystywanie surowców wydaje się być jedynym słusznym podejściem. Dzięki przetwarzaniu zużytych materiałów lub przedmiotów działamy dwutorowo – zmniejszamy ilość śmieci oraz eksploatację zasobów naturalnych.
Śmieci wytworzone w domach powinny być zbierane w gospodarstwach domowych i zgodnie z rodzajem materiału umieszczane w specjalnie oznakowanych pojemnikach. Odpady komunalne nadające się do przetworzenia dzielimy na 4 podstawowe grupy: papier, plastik, szkło, metale.
Recycling makulatury pozwala oszczędzić energię, zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza, wód, ale przede wszystkim ochronić miliony drzew przed wycinką.
Plastik jest bardzo niebezpieczny dla środowiska naturalnego. Jego rozkład wynosi nawet kilkaset lat. Niezagospodarowane odpady uwalniają toksyczne substancje i przenikają do gleb i wód gruntowych. Niebezpieczne jest również samodzielne spalanie tworzyw sztucznych z uwagi na uwalniane substancje trujące. Dlatego segregacja plastiku jest bardzo ważna. W wyniku recyclingu tworzyw sztucznych mogą powstać: długopisy, zabawki czy meble ogrodowe.
Szkło jest doskonałym surowcem wtórnym i może być w całości poddane recyclingowi. Zużyte opakowania szklane można przetapiać na nowe bez pogarszania ich jakości.
Odpady szklane nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla środowiska, ich ponowne wykorzystanie niesie za sobą korzyści ekologiczne.
Odzyskiwanie i recycling aluminium zmniejsza znacząco zanieczyszczenie powietrza, wód i zużycie energii. W Polsce opakowania aluminium osiągają wysoki poziom recyclingu, a to dzięki sieci punktów skupu przyjmujących puszki po napojach.
Recycling możemy podzielić na dwie główne odmiany – upcycling i downcycling. Pierwsza z nich to takie przetworzenie materiału, którego efektem jest powstanie czegoś o wartości większej niż surowiec wyjściowy. Metoda ta często bywa stosowana przez projektantów i artystów. Coraz częściej możemy spotkać unikatowe przedmioty jak np. meble z europalet czy stylowo przerobione ubrania.
Drugi sposób zaś polega na przetworzeniu odpadu tak, że otrzymujemy nowe tworzywo o mniejszej wartości. Jako że niewiele surowców da się przerabiać bez końca, nie tracąc przy tym ich jakości, zdecydowana większość recyclingu przemysłowego jest właśnie downcyclingiem. Biorąc przykład z naszego własnego podwórka – najwyższej nawet jakości papier może być przetworzony maksymalnie ok. 7 razy. Później włókna tracą swoje właściwości i jakość produktu spada. Podobnie wygląda sytuacja z plastikiem – można go przerobić najwyżej kilka razy, a bywa i tak, że ten o kiepskiej jakości tylko raz. Czy istnieją surowce, które można wielokrotnie przetwarzać bez uszczerbku na jakości? Owszem, istnieją i są to metale.
Poprzednie pokolenia doskonale znały upcycling i downcycling, mimo że idee te nie były nawet wówczas zdefiniowane. Kiedyś przedmioty były w użyciu znacznie dłużej, naprawiano je i szanowano bardziej niż obecnie. Dziś z łatwością pozbywamy się rzeczy, których nie potrzebujemy albo takich, które przestały nam się podobać. Zalegają one na wysypiskach i nierzadko wpływają negatywnie na środowisko. Mieszkaniec Polski wytwarza w ciągu roku około 300 kg śmieci. Około 70% odpadów komunalnych trafia na składowiska śmieci, co jest powyżej średniej europejskiej, która wynosi około 40%. Są kraje gdzie składowiska prawie w ogóle nie istnieją np.: Belgia, Holandia czy Dania. Tutaj główną rolę odgrywają spalarnie i recycling. Na uwagę zasługują również Niemcy. System segregacji wspierany jest u naszych sąsiadów przez rozwiązania technologiczne, a obywatele przywiązują dużą uwagę do odpowiedniej segregacji odpadów. Liderem recyclingu na świecie jest Szwecja gdzie mniej niż jeden procent odpadów z gospodarstw domowych trafia na wysypiska śmieci. Cała reszta poddawana jest różnym formom recyclingu.
Co prawda recycling wymaga od nas nieco kreatywności i zaangażowania, ale bardzo często nie musi to być wielki wysiłek. Niech foliowa torba zakupowa posłuży jako najprostszy przykład – zamiast trafić do śmieci, może posłużyć jako worek na nie. Jeśli mamy więcej chęci i czasu, możemy dać drugie życie np. ubraniom, które wymagają drobnych napraw czy przeróbek. Ze starych tkanin lub szklanych opakowań możemy tworzyć wyjątkowe ozdoby do wnętrz. Tym, co nas tutaj ogranicza, jest wyłącznie nasza wyobraźnia i zapał.
Pamiętajmy, że ponowne wykorzystywanie surowców i przedmiotów wpływa na zmniejszenie produkcji i konsumpcji ich nowych odpowiedników. Wywołuje więc szereg pozytywnych zmian. Warto mieć to na uwadze, zanim kolejny raz coś wyrzucimy.
